Pan Jan Kowalski, właściciel nieruchomości położonej w województwie podkarpackim, odziedziczył działkę, na której znajduje się murowany parterowy budynek gospodarczy o powierzchni zabudowy ok. 35 m². Obiekt został wzniesiony przez ojca Pana Kowalskiego w latach 80. XX wieku, bez uzyskania pozwolenia na budowę ani zgłoszenia. Budynek nie figurował w ewidencji gruntów i budynków, nie był ujęty w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego jako obiekt istniejący. W trakcie prac porządkowych nad dokumentacją potrzebną do sprzedaży nieruchomości, Pan Kowalski odkrył brak jakiejkolwiek legalizacji obiektu.
Dział: Wymagania techniczne
Stwierdzone przez inspektorów organów nadzoru budowlanego uchybienia, w tym wszelkie przeszkody występujące w toku realizacji obowiązków służbowych oraz inne nieprawidłowości zidentyfikowane podczas czynności kontrolnych prowadzonych na terenie obiektu budowlanego bądź miejsca wykonywania robót budowlanych, zostały ujęte w przepisach karnych zawartych w rozdziale 9 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity: Dz. U. z 2025 r., poz. 418). W rozdziale tym ustawodawca określił katalog czynów zabronionych, wskazując przy tym odpowiednie sankcje przewidziane za konkretne naruszenia.
W latach 2015–2025 ustawodawstwo budowlane w Polsce przeszło szereg istotnych przekształceń, które w znaczący sposób wpłynęły na praktykę działania organów nadzoru budowlanego. Nowelizacje ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity: Dz. U. z 2025 r., poz. 418) wprowadzały zarówno uproszczenia proceduralne dla inwestorów, jak i nowe obowiązki o charakterze kontrolnym i cyfrowym dla organów nadzoru budowlanego (dalej: organy NB).
Bez wątpienia standardowo najdokładniejszej analizie, co do zgodności z przepisami Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (dalej: Rozporządzenie WT), bardziej złożonych budynek, dla którego istnieje wymóg uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, poddany zostaje w toku jego budowy.