- Stan faktyczny
Inwestor złożył zgłoszenie dotyczące budowy budynku rekreacji indywidualnej o powierzchni do 35 m² oraz zbiornika na nieczystości ciekłe. Po jego rozpatrzeniu, starosta wniósł sprzeciw do powyższego zgłoszenia, uznając, że powierzchnia zabudowy budynku z uwzględnieniem projektowanego zadaszonego tarasu wynosić będzie 50 m², a nie 35 m², jak wskazał inwestor we wniosku – a na taką budowę wymagane jest pozwolenie na budowę.
Od decyzji sprzeciwu inwestor złożył odwołanie, zarzucając mu błędną wykładnię art. 29 ust. 1 pkt 16 Prawa budowlanego, skutkującą wadliwym zastosowaniem art. 30 ust. 6 pkt 1 Prawa budowlanego. Zdaniem inwestora, taras jest elementem drugorzędnym, a co za tym idzie nie powinien być wliczany do powierzchni zabudowy. O powyższym świadczy zarówno art. 29 ust. 2 pkt 31 Prawa budowlanego, który stanowi, że nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia budowa przydomowych tarasów naziemnych o powierzchni zabudowy do 35 m² oraz § 14 pkt 4 lit. a rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, zgodnie z którym powierzchnię zabudowy budynku pomniejsza się o powierzchnię części zewnętrznych budynku, takich jak: tarasy naziemne i podparte słupami, gzymsy, balkony oraz loggie.
- Kto miał rację?
Rację miał starosta. Wojewoda utrzymał w mocy decyzję sprzeciwu starosty, a wojewódzki sąd administracyjny oddalił skargę inwestora.
Przepisy Prawa budowlanego wprawdzie nie określają legalnej definicji „przydomowych naziemnych tarasów” – jednakże wykładnia językowa, przy odwołaniu się do definicji słownikowych, prowadzi do wniosku, iż określenie „przydomowy” odnosi się do budynku mieszkalnego. Budynek rekreacji indywidualnej, nie jest natomiast indywidualnym budynkiem mieszkalnym, a więc domem (miejscem) przeznaczonym do stałego zamieszkiwania osób lecz budynkiem (miejscem) przeznaczonym do okresowego wypoczynku. Dokonując natomiast wykładni celowościowej, należy wskazać, że intencją ustawodawcy było upraszczanie procesu inwestycyjnego, ale w odniesieniu do budów określonych w przepisie art. 29 w zw. z art. 30 ust. 1 Prawa budowlanego, gdzie ustawodawca wymienia konkretnie te budowy, które mogą być realizowane przez zgłoszenie, nakładając na pozostałe, wymóg uzyskania pozwolenia na budowę. Natomiast przepisu art. 29 ust. 1 pkt 31 ustawy nie można, jak chcą skarżący, interpretować rozszerzająco na innego rodzaju budynki.
Przepis art. 29 ust. 1 pkt 16 Prawa budowlanego pozwala inwestorowi na realizację budynku rekreacji indywidualnej w trybie zgłoszenia tylko w przypadku, gdy zgłaszany budynek jest obiektem wolnostojącym o powierzchni zabudowy poniżej 35 m².
Mając na uwadze zarówno orzecznictwo sądów administracyjnych jak i Polską Normę PN-ISO 9836:2015-12 – przez powierzchnię zabudowy należy rozumieć powierzchnię terenu zajętą przez budynek w stanie wykończonym. Powierzchnia zabudowy jest wyznaczona zaś przez rzut pionowy zewnętrznych krawędzi budynku na powierzchnię terenu. Do powierzchni zabudowy nie wlicza się jednak: powierzchni obiektów budowlanych ani ich części nie wystających ponad powierzchnię terenu, powierzchni elementów drugorzędnych takich jak np. schody zewnętrzne, rampy zewnętrzne, daszki, markizy, występy dachowe, oświetlenia zewnętrzne, powierzchnie zajmowanej przez wydzielone obiekty pomocnicze np. szklarnie, altany, szopy (punkt 5.1.2.2 przywołanej normy).
Dodatkowo należy wskazać, że taras jako przynależne zagospodarowanie terenu nie posiada definicji legalnej, a w języku potocznym opisywany jest jako odkryta, płaska część budynku, otoczona balustradą, umieszczona na parterze (często połączona schodami z ogrodem), piętrze lub płaskim dachu (por. Słownik języka polskiego pod red. M. Szymczaka, PWN Warszawa 1979). Z kolei w § 3 pkt 24 lit. a rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, czytamy, że do kubatury brutto wlicza się kubaturę balkonów i tarasów, obliczoną do wysokości balustrad. Z tego względu, taras stanowić będzie całość funkcjonalno-użytkową z budynkiem, zapewniając jego obsługę. Jego istnienie rzutuje na podniesienie walorów użytkowych samego budynku, który zyskuje element mogący stanowić miejsce wypoczynku oraz dodatkową możliwość bezpośredniej komunikacji z ogrodem.
Przedłożony do zgłoszenia rysunek ewidentnie wskazywał, że wymiary projektowanego budynku wraz z tarasem w rzucie głównym wynosić mają 7 m x 10 m. Przy czym zaplanowany taras przykryty miał być w całości dachem wspartym z jednej strony na ścianie budynku, tworząc wraz z nim całość wyznaczającą zewnętrzne krawędzie obiektu w rzucie pionowym. Dlatego też sporny taras, należało uwzględnić przy obliczaniu powierzchni zabudowy zaplanowanego budynku. Taras nie jest bowiem elementem drugorzędnym zabudowy, gdyż wyznacza on zewnętrzne krawędzie budynku w rzucie pionowym.
Nie ulegało wątpliwości, że część przedmiotowego budynku w postaci zadaszonego tarasu jest konstrukcyjnie ściśle powiązana z pozostałą częścią budynku, na którym wsparta jest konstrukcja dachu, tworząc jednolitą, konstrukcyjną i funkcjonalną, całość.
Przykładowo, NSA w wyroku z dnia 28 kwietnia 2020 r. (II OSK 1445/19) wskazał, że powierzchnia zabudowy zgodnie z powszechnie przyjętą metodą – wynikającą z Polskiej Normy PN-ISO 9836:1997 – wyznaczana jest przez rzut pionowy zewnętrznych krawędzi budynku na powierzchnię terenu, a takie zewnętrze krawędzie wyznacza także zadaszona weranda i inne zadaszone powierzchnie.
W związku z powyższym organ pierwszej instancji prawidłowo stwierdził, że powierzchnia zabudowy budynku wynosić będzie 50 m².
- Wnioski
Powierzchnię zabudowy budynku należy rozumieć jako rzut pionowy zewnętrznych krawędzi tego budynku – nie zaś tylko jego ścian – na powierzchnię terenu. Powierzchnię zabudowy należy wyznaczyć po obrysie ścian zewnętrznych tego budynku oraz słupów i innych elementów konstrukcyjnych zamykających przedmiotowy budynek, w tym zamykających taras, który jest integralnie i funkcjonalnie z budynkiem powiązany, co oznacza, że nie może być traktowany jako element drugorzędny.