Pan Tomasz Wójcik zrealizował budowę wolnostojącego budynku mieszkalnego jednorodzinnego na podstawie zgłoszenia z projektem budowlanym, dokonanego w kwietniu 2019 r. zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane. Budowa została zakończona we wrześniu 2024 r.
Z powodu konieczności szybkiej przeprowadzki podyktowanej względami finansowymi, Pan Tomasz Wójcik wraz z rodziną wprowadził się do nowego domu przed dokonaniem wymaganego zawiadomienia o zakończeniu budowy.
I. Przebieg postępowania
1. Kontrola i ustalenia inspektorów Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego
W grudniu 2024 r., po anonimowym zgłoszeniu jednego z sąsiadów Pana Tomasza Wójcika, właściwy miejscowo Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego przeprowadził kontrolę. Ustalono, że:
- budynek jest użytkowany,
- nie złożono zawiadomienia o zakończeniu budowy,
- budynek został wybudowany zgodnie z zatwierdzona dokumentacja projektową,
- nie występuje bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa.
PINB nie stwierdził podstaw do wstrzymania robót (art. 50), lecz ustalił naruszenie art. 54 ustawy Prawo budowlane.
2. Pouczenie – art. 59i ust. 1 Prawa budowlanego
Organ udzielił inwestorowi pisemnego pouczenia o obowiązku złożenia zawiadomienia o zakończeniu budowy. Pouczenie zostało utrwalone w protokole z kontroli oraz doręczone osobno. Wskazano, że dalsze użytkowanie obiektu bez dopełnienia formalności może skutkować nałożeniem kary pieniężnej.
3. Realizacja obowiązków – art. 54 ust. 1 pkt 1 i art. 57 ustawy Prawo budowlane
W terminie 30 dni od doręczenia pouczenia Pan Tomasz Wójcik:
- złożył zawiadomienie o zakończeniu budowy,
- przedstawił jako załączniki do zawiadomienia m.in. dziennik budowy, oświadczenie kierownika budowy (wraz ze stosownymi pomiarami), inwentaryzację geodezyjną powykonawczą, protokoły odbiorów wewnętrznych instalacji i przyłączy oraz świadectwo charakterystyki energetycznej budynku.
PINB nie wniósł sprzeciwu w terminie ustawowym, co oznaczało, że użytkowanie obiektu stało się legalne.
II. Wnioski praktyczne
- Przystąpienie do użytkowania budynku bez skutecznego zawiadomienia o zakończeniu budowy stanowi naruszenie art. 54 Prawa budowlanego.
- W przypadku, gdy inwestor w ustawowym terminie wykona obowiązek dokonania skutecznego zawiadomienia o zakończeniu budowy, organ nadzoru budowlanego nie wydaje decyzji o zakazie użytkowania ani nie nakłada kary pieniężnej.
- Art. 59i ustawy Prawo budowlane pełni funkcję naprawczą – umożliwia uzupełnienie formalności bez natychmiastowych sankcji.
- W przypadku budynków mieszkalnych jednorodzinnych, gdy nie stwierdza się zagrożeń dla życia lub zdrowia czy tez istotnych odstąpień od zatwierdzonej dokumentacji projektowej, najczęściej stosuje się wyłącznie pouczenie.
III. Podstawa prawna
- Art. 59i ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity: Dz. U. z 2025 r. poz. 418 ze zm.) – pouczenie (tzw. „żółta kartka”).
- Art. 29 ust. 1 pkt 1, art. 54 i art. 57 ust. 1 – zgłoszenie budowy oraz zawiadomienie o jej zakończeniu.