1. Cel zmian
Ministerstwo Klimatu i Środowiska pod koniec kwietnia 2025 r. opublikowało zapowiedź projektu ustawy o zmianie ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko[1] oraz niektórych innych ustaw. Mimo, że sam projekt ustawy nie został jeszcze opublikowany, Ministerstwo podało na swojej stronie[2] najważniejsze jego założenia i zakładane regulacje prawne.
Jak wskazali to autorzy zmian ustawowych, projektowane zmiany w przepisach OOŚ mają przede wszystkim na celu:
- usprawnienie procedur dotyczących decyzji środowiskowej,
- dostosowanie procedur dotyczących decyzji środowiskowej do wymogów prawa unijnego,
- poprawę przejrzystości i efektywności postępowania,
- uporządkowanie przepisów i struktur administracyjnych.
2.Zmiany w procedurze dotyczącej uzyskania decyzji środowiskowej
- Projektowane zmiany mają tu na celu doprecyzowanie katalogu praw rzeczowych uprawniających do bycia stroną. Planuje się wyraźne wskazanie, które z istniejących w polskim systemie prawnym praw rzeczowych ma zastosowanie w celu określenia kręgu stron postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Zaplanowano również wykreślenie z istniejących przepisów obowiązku informowania o zmianach własnościowych nieruchomości znajdujących się na obszarze oddziaływania przedsięwzięcia.
- Zwiększeniu ulegnie próg liczby stron przy zawiadomieniach publicznych.
- Uproszczone mają zostać zasady dotyczące zawiadamiania i uwag złożonych po terminie. Umożliwione zostanie organowi wyznaczenie terminu na składanie uwag i wniosków przez społeczeństwo dłuższego niż 30 dni, jeżeli przemawia za tym charakter sprawy. Dodany zostanie również przepis, który zdejmie z organu właściwego do prowadzenia oceny oddziaływania na środowisko obowiązek rozpatrzenia uwag i wniosków wpływających do niego po wyznaczonym terminie oraz wyłączy możliwość zastosowania art. 58 ustawy z 14 czerwca 1960 r. kodeks postepowania administracyjnego[3].
3. Decyzja środowiskowa – złożenie wniosku
- Wprowadzone zostanie obligatoryjne składania wniosku wyłącznie w drodze elektronicznej! Przewiduje się również ograniczenie załączników wymaganych w postaci papierowej do niezbędnego minimum.
- Wprowadzona zostanie standaryzacja map, oznaczeń i raportów, w tym ujednolicenie preferowanego formatu dla składanej do organu dokumentacji, a także wprowadzenie wymogu określania lokalizacji przedsięwzięcia danymi przestrzennymi. Projekt zakłada zarazem uregulowanie sposobu oznaczania danych w plikach .shp w wynikach inwentaryzacji przyrodniczych przedkładanych do raportów o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.
- Doprecyzowany zostanie wymogów co do raportu oddziaływania na środowisko, w tym wariantów inwestycji. Doprecyzowane zostaną przepisy dotyczące wymagań co do treści raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, w tym:
- w zakresie opisu emisji i oddziaływań (w zakresie światła);
- ilości wariantów przedsięwzięcia i ich nazewnictwa;
- wymogu wariantowania na etapie ponownej oceny oddziaływania na środowisko.
4. Zmiany w działaniu organów administracyjnych
- Kompetencje dotyczące wydawania decyzji środowiskowych mają zostać przekazane starostom.
- Zlikwidowane zostanie delegowanie spraw do innego regionalnego dyrektora ochrony środowiska.
- Ujednolicone zostaną zasady działania organów opiniujących. Jednocześnie, aby organy dokonujące opiniowania, które nie wyraziły opinii o konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko nie były pozbawione możliwości wypowiedzenia się w sytuacji zmiany lub wprowadzenia nowych rozwiązań w planowanym przedsięwzięciu, planuje się zapewnienie ich udziału w ocenie, zwłaszcza organu właściwego do wydania oceny wodnoprawnej.
5. Przebieg postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i treść decyzji
- Projekt wzmacnia rolę organu w wyborze wariantu przedsięwzięcia. Proponuje się przywrócenie poprzedniego rozwiązania, które nie przewidywało przeprowadzania oceny oddziaływania przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko na wniosek inwestora.
- Wprowadzone zostaną przepisy dotyczące umarzania postępowania po 3 latach braku raportu OOŚ.
- Doprecyzowane zostaną zasady egzekucji i przenoszenia decyzji. Nastąpi ujęcie etapu realizacji przedsięwzięcia w przepisach OOŚ dotyczących egzekucji administracyjnej warunków wynikających z treści decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, które nie są wystarczająco precyzyjne.
6. Decyzja środowiskowa – wykorzystanie
- Projekt zakłada wprowadzenie jasnych i klarownych reguł przedłużania ważności decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
- Wprowadzono odstępstwa terminowe, np. w gospodarce odpadami.
- Gwarantuje się ciągłość obowiązywania decyzji mimo zmiany inwestora.
7. Strategiczna i transgraniczna ocena oddziaływania
- Projekt wprowadza terminy i konsultacje w ocenach strategicznych.
- Wprowadzona zostanie możliwość transgranicznej oceny przy ponownej OOŚ.
- Wprowadzony zostanie obowiązek tłumaczenia dokumentów i powiadamiania innych państw.
Podsumowując, nowelizacja przepisów OOŚ – zgodnie z przedstawionymi przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska założeniami - może zatem istotnie wpłynąć na:
- czas trwania i koszty procesu inwestycyjnego,
- obowiązki inwestorów i organów administracji,
- praktyczne stosowanie decyzji środowiskowej w przedsięwzięciach.
[1] T.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 1112 ze zm. – dalej: OOŚ.
[2] https://www.google.com/search?q=2025+Projekt+ustawy+o+zmianie+ustawy+o+udostępnianiu+informacji+o+środowisku
+i+jego+ochronie%2C+udziale+społeczeństwa+w+ochronie+środowiska+oraz+o+ocenach+oddziaływania+na+środowisko+oraz+niektórych+innych+ustaw&sca_esv=137b759269c363f4&ei=UEttaJ_bMIDCwPAPyPbIiA0&ved=0ahUKEwifw-aT262OAxUAIRAIHUg7EtEQ4dUDCBA&uact=5&oq=2025+Projekt+ustawy+o+zmianie+ustawy+o+udostępnianiu+informacji+o+środowisku+i+jego+ochronie%2C+udziale+społeczeństwa+w+ochronie+środowiska+oraz+o+ocenach+oddziaływania+na+środowisko+oraz+niektórych+innych+ustaw&gs_lp=Egxnd3Mtd2l6LXNlcnAi2QEyMDI1IFByb2pla3QgdXN0YXd5IG8gem1pYW5pZSB1c3Rhd3kgbyB1ZG9zdMSZcG5pYW5pdSBpbmZvcm1hY2ppIG8gxZtyb2Rvd2lza3UgaSBqZWdvIG9jaHJvbmllLCB1ZHppYWxlIHNwb8WCZWN6ZcWEc3R3YSB3IG9jaHJvbmllIMWbcm9kb3dpc2thIG9yYXogbyBvY2VuYWNoIG9kZHppYcWCeXdhbmlhIG5hIMWbcm9kb3dpc2tvIG9yYXogbmlla3TDs3J5Y2ggaW5ueWNoIHVzdGF3SABQAFgAcAB4AJABAJgBAKABAKoBALgBA8gBAPgBAZgCAKACAJgDAJIHAKAHALIHALgHAMIHAMgHAA&sclient=gws-wiz-serp
[3] T.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 572 ze zm.