Ministerstwo Klimatu i Środowiska pod koniec kwietnia 2025 r. opublikowało zapowiedź projektu ustawy o zmianie ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko[1] oraz niektórych innych ustaw. Mimo, że sam projekt ustawy nie został jeszcze opublikowany, Ministerstwo podało na swojej stronie[2] najważniejsze jego założenia i zakładane regulacje prawne.
Jak wskazali to autorzy zmian ustawowych, projektowane zmiany w przepisach OOŚ mają przede wszystkim na celu:
- usprawnienie procedur dotyczących decyzji środowiskowej,
- dostosowanie procedur dotyczących decyzji środowiskowej do wymogów prawa unijnego,
- poprawę przejrzystości i efektywności postępowania,
- uporządkowanie przepisów i struktur administracyjnych.
- Kluczowe zmiany w procedurach
Potrzeba nowelizacja OOŚ wynikła z konieczności podniesienia jakości procedur związanych z ocenami oddziaływania na środowisko, uszczelnienia i usprawnienia systemu, zidentyfikowanej podczas rewizji istniejących przepisów i zidentyfikowanych problemów związanych ze stosowaniem aktualnych przepisów prawa.
- Ustalenie stron postępowania, uczestników na prawach strony i społeczeństwa
W przepisach OOŚ planuje się doprecyzowanie, które z istniejących w polskim systemie prawnym praw rzeczowych ma zastosowanie w celu określenia kręgu stron postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Nastąpi enumeratywne wskazanie katalogu praw rzeczowych, z którymi wiązać się będzie uzyskanie przymiotu strony w tym postępowaniu.
Dalej, zwiększeniu ulec ma też liczba stron postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
- Ocena oddziaływania na środowisko już nie na wniosek inwestora
Przywrócone zostanie poprzednie rozwiązanie, które nie przewidywało przeprowadzania oceny oddziaływania przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko na wniosek złożony przez samego inwestora.
- Składanie uwag i wniosków przez społeczeństwo
Organ będzie mógł wyznaczyć termin na składanie uwag i wniosków przez społeczeństwo dłuższy niż 30 dni, jeżeli przemawia za tym charakter sprawy. Dodany zostanie również przepis, który zdejmie z organu właściwego do prowadzenia oceny oddziaływania na środowisko obowiązek rozpatrzenia uwag i wniosków wpływających do niego po wyznaczonym terminie oraz wyłączy możliwość zastosowania art. 58 ustawy z 14 czerwca 1960 r. kodeks postepowania administracyjnego[3]. Przypomnieć należy zaś, że zgodnie z tym przepisem, w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy.
- Organ właściwy
Projektuje się podniesie jakości prowadzonych postępowań przez zmiany w kompetencji organów właściwych do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach – przeniesienie właściwości wójta, burmistrza, prezydenta miasta do kompetencji starostów.
Dalszą zmianą ma być uchylenie przepisów wprowadzających wyjątek od właściwości miejscowej umożliwiający delegowanie spraw do innego rdoś, mniej obciążonego zadaniami.
- Organy opiniujące
Celem zapewnienia, by organy dokonujące opiniowania, które nie wyraziły opinii o konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko nie były pozbawione możliwości wypowiedzenia się w sytuacji zmiany lub wprowadzenia nowych rozwiązań w planowanym przedsięwzięciu, planuje się zapewnienie ich udziału w ocenie, zwłaszcza organu właściwego do wydania oceny wodnoprawnej.
- Warunki decyzji
Nakłada się na organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach obowiązek określenia rodzaju i miejsca realizacji przedsięwzięcia, dla którego wydawana jest ta decyzja.
- Wtrzymanie decyzji
Kolejna zmiana związana jest ze wstrzymaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, jak również uchyleniem rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji środowiskowej, które po zmianach będą wiązać się z koniecznością wstrzymania prac inwestycyjnych w zakresie w jakim znajdują one odzwierciedlenie w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
- Umorzenie postępowania
Umożliwione zostanie by organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach umorzył postępowanie administracyjne w przypadku nie przedłożenia raportu, po upływie terminu 3 lat, liczonego od momentu doręczenia postanowienia określającego zakres raportu.
Wprowadzone zostaną także inne zmiany w przepisach OOŚ dotyczących kwestii zawieszenia oraz umorzenia postępowania.
- Przeniesienie decyzji
Projektuje się rozszerzyć krąg podmiotów zobligowanych do przestrzegania postanowień wynikających z decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a przede wszystkim zapewnić ustawową ciągłość ich przestrzegania mimo zmian praw właścicielskich przedsięwzięcia realizowanego lub zrealizowanego.
Doprecyzowane zostaną zarazem przesłanki dotyczące przeniesienia decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach na inne podmioty.
- Kluczowe zmiany w dokumentach
- Forma elektroniczna wniosku
Nowelizacja wprowadza dosyć istotną zmianę polegającą na ustaleniu w drodze ustawy obowiązku składania wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w postaci elektronicznej.
- Załączniki do wniosku
Przewiduje się ograniczenie załączników wymaganych w postaci papierowej do niezbędnego minimum, a także zmiany w załącznikach mapowych, w tym ujednolicenie preferowanego formatu dla składanej do organu dokumentacji, a także wprowadzenie wymogu określania lokalizacji przedsięwzięcia danymi przestrzennymi.
Uregulowany zostanie sposób oznaczania danych w plikach .shp w wynikach inwentaryzacji przyrodniczych przedkładanych do raportów o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.
- Podpisy
Wprowadzone ma zostać ograniczenie obowiązku podpisywania raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko łącznie przez wszystkich jego autorów.
[1] T.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1112 ze zm. – dalej: OOŚ.
[2] https://www.google.com/search?q=2025+Projekt+ustawy+o+zmianie+ustawy+o+udostępnianiu+informacji+o+środowisku
+i+jego+ochronie%2C+udziale+społeczeństwa+w+ochronie+środowiska+oraz+o+ocenach+oddziaływania+na+środowisko+oraz+niektórych+innych+ustaw&sca_esv=137b759269c363f4&ei=UEttaJ_bMIDCwPAPyPbIiA0&ved=0ahUKEwifw-aT262OAxUAIRAIHUg7EtEQ4dUDCBA&uact=5&oq=2025+Projekt+ustawy+o+zmianie+ustawy+o+udostępnianiu+informacji+o+środowisku+i+jego+ochronie%2C+udziale+społeczeństwa+w+ochronie+środowiska+oraz+o+ocenach+oddziaływania+na+środowisko+oraz+niektórych+innych+ustaw&gs_lp=Egxnd3Mtd2l6LXNlcnAi2QEyMDI1IFByb2pla3QgdXN0YXd5IG8gem1pYW5pZSB1c3Rhd3kgbyB1ZG9zdMSZcG5pYW5pdSBpbmZvcm1hY2ppIG8gxZtyb2Rvd2lza3UgaSBqZWdvIG9jaHJvbmllLCB1ZHppYWxlIHNwb8WCZWN6ZcWEc3R3YSB3IG9jaHJvbmllIMWbcm9kb3dpc2thIG9yYXogbyBvY2VuYWNoIG9kZHppYcWCeXdhbmlhIG5hIMWbcm9kb3dpc2tvIG9yYXogbmlla3TDs3J5Y2ggaW5ueWNoIHVzdGF3SABQAFgAcAB4AJABAJgBAKABAKoBALgBA8gBAPgBAZgCAKACAJgDAJIHAKAHALIHALgHAMIHAMgHAA&sclient=gws-wiz-serp
[3] T.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 572 ze zm.