Rozważania nad wskazanym zagadnieniem należy rozpocząć od wyjaśnienia, że zgodnie z art. 59 ust. 1 ustawy z 3.10.2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko[1] przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wymaga realizacja następujących planowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko:
- planowanego przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko;
- planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, jeżeli obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko został stwierdzony na podstawie 63 ust. 1OOŚ albo jeżeli o jej przeprowadzenie wystąpi podmiot planujący podjęcie realizacji przedsięwzięcia lokalizowanego na obszarach objętych formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.
Mając przy tym na uwadze przepisy OOŚ, jak też §3 ust. 1 pkt 55 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10.09.2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko[2], do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko zalicza się m.in. zabudowę mieszkaniową wraz z towarzyszącą jej infrastrukturą:
- objętą ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo miejscowego planu odbudowy, o powierzchni zabudowy nie mniejszej niż:
- 2 ha na obszarach objętych formami ochrony przyrody, o których mowa w 6 ust. 1 pkt 1–5, 8 i 9ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, lub w otulinach form ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1–3 tej ustawy,
- 4 ha na obszarach innych niż wymienione w tiret pierwsze,
- nieobjętą ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo miejscowego planu odbudowy, o powierzchni zabudowy nie mniejszej niż:
- 0,5 ha na obszarach objętych formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1‑5, 8 i 9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, lub w otulinach form ochrony przyrody, o których mowa w 6 ust. 1 pkt 1–3tej ustawy,
- 2 ha na obszarach innych niż wymienione w tiret pierwsze.
Mając powyższe na uwadze, rozstrzygnąć należy zawsze, czy w danej sytuacji związanej z planowaną realizacją konkretnego zamierzenia budowlanego, mimo że samo to przedsięwzięcie nie spełnia żadnych w ww. parametrów, to jednak czy aby nie zachodzą okoliczności umożliwiające sumowanie parametrów przedsięwzięcia, skutkujących jednak koniecznością uzyskania decyzji środowiskowej.
Tak też wskazać należy, iż zgodnie z §3 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia, do przedsięwzięć mogących z potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko zalicza się również przedsięwzięcia:
- polegające na rozbudowie, przebudowie lub montażu realizowanego lub zrealizowanego przedsięwzięcia wymienionego w 2 ust. 1rozporządzenia i niespełniające kryteriów, o których mowa w § 2 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia;
- polegające na rozbudowie, przebudowie lub montażu realizowanego lub zrealizowanego przedsięwzięcia wymienionego w 3 ust. 1rozporządzenia, z wyłączeniem przypadków, w których ulegająca zmianie lub powstająca w wyniku rozbudowy, przebudowy lub montażu część realizowanego lub zrealizowanego przedsięwzięcia nie osiąga progów określonych w § 3 ust. 1 rozporządzenia, o ile zostały one określone. W przypadku, gdy jest to druga lub kolejna rozbudowa, przebudowa lub montaż, sumowaniu podlegają parametry tej rozbudowy, przebudowy lub montażu z poprzednimi rozbudowami, przebudowami lub montażami, o ile nie zostały one objęte decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach;
- nieosiągające progów określonych w 3 ust. 1rozporządzenia, jeżeli po zsumowaniu parametrów charakteryzujących przedsięwzięcie z parametrami planowanego, realizowanego lub zrealizowanego przedsięwzięcia tego samego rodzaju znajdującego się na terenie jednego zakładu lub obiektu osiągną progi określone w § 3 ust. 1 rozporządzenia.
Jak wynika z powyższego, sumowanie parametrów przedsięwzięcia z parametrami planowanego, realizowanego lub zrealizowanego przedsięwzięcia tego samego rodzaju dotyczy jedynie przedsięwzięcia znajdującego się na terenie jednego zakładu lub obiektu. Warunkiem dopuszczalności sumowania oddziaływań jest przy tym to, aby w grę wchodzić miały podlegające sumowaniu parametry z innego przedsięwzięcia, co do którego wszczęto już stosowne postępowanie (np. o pozwolenie na budowę) lub które zostało zrealizowane.
Tak też, aby przedsięwzięcie zostało zakwalifikowane na podstawie §3 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia, muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:
- oba przedsięwzięcia (planowane oraz inne planowane, realizowane lub zrealizowane) muszą być tego samego rodzaju oraz być określone za pomocą progów;
- oba przedsięwzięcia winny być zlokalizowane na terenie jednego obiektu lub zakładu;
- każde przedsięwzięcie z osobna nie może osiągnąć progów określonych w §3 ust. 1 rozporządzenia;
- po zsumowaniu parametrów obu przedsięwzięć osiągnięte zostaną progi wskazane w § 3 ust. 1 rozporządzenia.
Mając powyższe wyjaśnienia na uwadze, koniczne jest ustalenie wobec tego dalej, czy realizacja przedsięwzięcia na działce sąsiadującej wypełnia przesłankę realizacji przedsięwzięcia na terenie jednego „obiektu”. Ponieważ tak w przepisach OOŚ, jak też rozporządzenia brak jest legalnej definicji „obiektu”, należy tu posiłkować się przepisami ustawy Prawa ochrony środowiska i Prawa budowlanego. Każda z tych ustaw odróżnia zaś obiekt od obszaru, działki czy nieruchomości. W sytuacji, gdy ustawodawca zamierza posługiwać się pojęciem nieruchomości jako części gruntu, wyraźnie pisze o działce budowlanej lub nieruchomości. Wykładnia językowa pozwala zatem przyjąć jednoznacznie, iż obiektem jest element wybudowany, połączony lub posadowiony na gruncie. Już na tej podstawie można by wskazać, że działka gruntu nie jest obiektem w rozumieniu §3 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia. Co więcej, w omawianym przypadku nie występuje również ryzyko podziału przedsięwzięcia, które mogłoby doprowadzić do nieobjęcia oceną oddziaływania na środowisko jakiejś jego części składowej, co z kolei skutkowałoby niewłaściwą i niepełną oceną oddziaływania na środowisko. W opisywanym zagadnieniu o technologicznym powiązaniu przedsięwzięć nie może bowiem decydować sam tylko fakt fizycznej bliskości różnych działek.
W konsekwencji należy przyjąć, iż nieruchomość gruntowa, działka geodezyjna niezabudowana, nie stanowi zakładu ani obiektu. Inwestycje polegające na zabudowie kilku niezabudowanych działek geodezyjnych, nawet gdy mają być prowadzone przez jednego właściciela (inwestora), i nawet gdy te działki geodezyjne wchodzą w skład jednej księgi wieczystej, nie są przedsięwzięciem realizowanym na terenie jednego zakładu lub obiektu w rozumieniu § 3 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia.
[1] T.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1112 ze zm. – dalej: OOŚ.
[2] Dz.U. z 2019 r., poz. 1839 – dalej: rozporządzenie.