Pan Jan Malinowski – właściciel lokalu mieszkalnego, położonego w budynku mieszkalnym wielorodzinnym, dokonał przebudowy tego mieszkania bez wymaganych zgłoszeń lub pozwolenia na budowę. Zmiany obejmowały:
- całkowitą likwidację łazienki oraz urządzeń sanitarnych,
- usunięcie ścianek działowych i instalacji wodno-kanalizacyjnej,
- zabudowę wszystkich okien od wewnątrz płytami OSB, co wyeliminowało dopływ światła dziennego,
- całkowitą rezygnację z części kuchennej.
Lokal był wykorzystywany jako magazyn dla działalności gospodarczej, mimo że jego funkcja ewidencyjna to lokal mieszkalny. Wspólnota mieszkaniowa zgłosiła do właściwego miejscowo powiatowego inspektoratu nadzoru budowlanego uciążliwości wynikające z niewłaściwego użytkowania lokalu (nieprzyjemny zapach, brak wentylacji, nielegalne składowanie różnorodny materiałów, w tym łatwopalnych).
1. Przebieg postępowania
Inspektorzy PINB przeprowadzili kontrolę z urzędu. W wyniku oględzin stwierdzono:
- brak spełnienia podstawowych wymagań technicznych i użytkowych dla lokalu mieszkalnego,
- naruszenia warunków technicznych w zakresie wentylacji, dostępu światła dziennego, wyposażenia w instalacje sanitarne,
- przekształcenie lokalu w sposób nieuzasadniony względami technicznymi lub użytkowymi.
Na podstawie art. 66 ust. 1a Prawa budowlanego organ nadzoru budowlanego wydał decyzję administracyjną, w której:
- nakazał usunięcie skutków naruszeń przez przywrócenie stanu umożliwiającego użytkowanie lokalu do celów mieszkalnych,
- decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności,
- decyzję ogłoszono ustnie właścicielowi w trakcie kontroli.
Właściciel – Pan Jan Malinowski wniósł odwołanie, które zostało oddalone przez Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego jako bezzasadne – organ drugiej instancji uznał, że doszło do przekształcenia lokalu w sposób naruszający istotne wymagania techniczne, bez zmiany przeznaczenia lokalu, zgodnie z oświadczeniem Pana Jana Malinowskiego, który twierdził, że lokal nadal ma przeznaczenie mieszkalne.
2. Wnioski
- Art. 66 ust. 1a stanowi skuteczne narzędzie do ochrony funkcjonalności lokalu mieszkalnego i przeciwdziałania samowolnemu przekształcaniu mieszkań w przestrzenie o innym przeznaczeniu.
- Pojęcie „nieuzasadnionej ingerencji” należy rozumieć jako działania niezwiązane z poprawą lub utrzymaniem funkcji mieszkalnej, które prowadzą do utrudnienia lub uniemożliwienia użytkowania zgodnego z przeznaczeniem.
- Ustawa Prawo budowlane umożliwia natychmiastową reakcję organu nadzoru budowlanego, nawet bez stwierdzenia zagrożenia dla zdrowia lub życia, jeśli naruszenia mają charakter funkcjonalny.
- Decyzja oparta na art. 66 ust. 1a nie wymaga uprzedniego wszczęcia postępowania legalizacyjnego – dotyczy skutków, a nie legalności robót.
- Orzecznictwo administracyjne (m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 8 grudnia 2021 r., sygn. akt II SA/Gd 454/21) potwierdza zasadność takiej ingerencji organu w przypadku rażących zmian funkcjonalnych.
3. Podstawa prawna
Art. 66 ust. 1a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity: Dz. U. z 2025 r. poz. 418).