Inwestor buduje budynek usługowy (np. salon kosmetyczny) z projektowaną wentylacją mechaniczną i klimatyzacją. W trakcie budowy kierownik budowy informuje inwestora, że można zastosować tańszy system wentylacyjny – innego producenta, o innej wydajności i układzie przewodów.
Inwestor akceptuje propozycję i wykonuje instalację zgodnie z nowym rozwiązaniem – bez informowania projektanta instalacji sanitarnych (branżysty).
Podczas odbioru obiekt nie otrzymuje pozwolenia na użytkowanie, ponieważ nowy układ wentylacji nie spełnia wymogów higienicznych dla lokalu usługowego.
Czy inwestor i kierownik mogli samodzielnie zmienić projekt instalacji sanitarnej bez udziału projektanta branżowego? Jakie są konsekwencje braku nadzoru autorskiego?
Identyfikacja problemu
Na powyższe pytanie należy udzielić odpowiedzi przeczącej. Zarówno inwestor, jak i kierownik budowy nie są uprawnieni do samodzielnej zmiany projektu instalacji sanitarnej (wentylacji mechanicznej i klimatyzacji), jeżeli nie zapewniono udziału projektanta branżowego, który odpowiada za zgodność rozwiązań instalacyjnych z przepisami techniczno-budowlanymi i wymaganiami higienicznymi.
W myśl art. 5 ust. 1 pkt. 1 lit. c. ustawy Prawo budowalne obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając spełnienie podstawowych wymagań w zakresie higieny, zdrowia i środowiska. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2022 r. poz. 1225 t.j.), przewiduje szczegółowe przepisy dotyczące wentylacji i klimatyzacji.
Zmiana rodzaju instalacji wentylacyjnej poprzez zmianę układu przewodów, producenta czy wydajności może mieć wpływ na bezpieczeństwo użytkowania obiektu, a także na spełnienie przepisów sanitarnych. Taka zmiana powinna podlegać ocenie projektanta branżowego.
Projekt instalacji sanitarnej stanowi część projektu technicznego, który zgodnie z aktualnym stanem prawnym jest jednym z trzech elementów pełnego projektu budowlanego, obok projektu zagospodarowania działki lub terenu (PZT) oraz projektu architektoniczno-budowlanego (PAB).
Zgodnie z art. 36 b ustawy Prawo budowalne wprowadzanie zmian w projekcie technicznym dotyczących rozwiązań, które podlegały uzgodnieniom, wymaga ponownego uzyskania tych uzgodnień. Odstąpienie od projektu technicznego jest dopuszczalne po dokonaniu przez projektanta zmian w tym projekcie oraz sprawdzeniu tych zmian przez projektanta sprawdzającego, o ile to sprawdzenie jest wymagane.
Brak udziału projektanta branżowego przy zmianie rozwiązania technicznego skutkuje naruszeniem obowiązków przez kierownika budowy wynikających z art. 22 pkt. 1 ustawy Prawo budowalne, albowiem do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy zorganizowanie budowy i kierowanie budową obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem lub pozwoleniem na budowę, przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy. Działanie kierownika budowy oraz inwestora spowodowało, iż brak jest podstawy prawnej do uznania wykonanej instalacji za zgodną z projektem budowlanym. Zgodnie z art. 57 ust. 1 pkt 1a ustawy Prawo budowlane do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie inwestor jest obowiązany dołączyć projekt techniczny, z uwzględnieniem zmian.